Matematyka‎ > ‎

Król i szachy

Dawno, dawno temu żył sobie król. Jeden z filozofów mieszkających w jego królestwie wymyślił szachy. Królowi bardzo się one spodobały i postanowił nagrodzić filozofa.
- Czego pragniesz za swe odkrycie? – zapytał król i chełpliwie dodał. – Spełnię każde twe życzenie.
- Dziękuję królu za hojność – odpowiedział filozof kłaniając się. – Jeśli mogę prosić o wszystko czego pragnę, to proszę cię o pszenicę. Daj mi go według następującej zasady związanej z szachownicą, jeśli taka jest twoja łaska. Za pierwsze pole szachownicy daj mi jedno ziarno, za drugie dwa, za trzecie cztery, za czwarte osiem. Za każde następne daj mi dwa razy więcej ziaren niż za poprzednie pole.
- Wzywam sługi, żeby natychmiast spełniły twoje życzenie – odpowiedział król.
Gdy filozof odszedł król zamyślił się.
- Jacyż dziwni są ci filozofowie! Mógł zażądać tyle złota ile ważą szachy, albo nawet ile on sam waży. A on poprosił o pszenicę. I nawet nie liczył go w workach, ale w ziarnach. Ach, jak to dobrze, że ja jestem królem, a nie tacy, mimo wszystko, głupcy.
I zadowolony z siebie król poszedł na kolację.
Kto okazał się głupcem w tej historii?

Ciąg geometryczny
Kolejne liczby ziaren układają się w ciąg geometryczny, czyli ciąg liczb w których kolejny element otrzymuje się poprzez pomnożenie poprzedniego przez pewną stałą liczbę zwaną postępem ciągu. W naszej historii pierwszy element ciągu to 1, postęp ciągu to 2. W dobie komputerów łatwo wypełnić szachownicę liczbami.

1

256

65 536

16 777 216

4 294 967 296

1 099 511 627 776

281 474 976 710 656

72 057 594 037 927 900

2

512

131 072

33 554 432

8 589 934 592

2 199 023 255 552

562 949 953 421 312

144 115 188 075 856 000

4

1 024

262 144

67 108 864

17 179 869 184

4 398 046 511 104

1 125 899 906 842 620

288 230 376 151 712 000

8

2 048

524 288

134 217 728

34 359 738 368

8 796 093 022 208

2 251 799 813 685 250

576 460 752 303 423 000

16

4 096

1 048 576

268 435 456

68 719 476 736

17 592 186 044 416

4 503 599 627 370 500

1 152 921 504 606 850 000

32

8 192

2 097 152

536 870 912

137 438 953 472

35 184 372 088 832

9 007 199 254 740 990

2 305 843 009 213 690 000

64

16 384

4 194 304

1 073 741 824

274 877 906 944

70 368 744 177 664

18 014 398 509 482 000

4 611 686 018 427 390 000

128

32 768

8 388 608

2 147 483 648

549 755 813 888

140 737 488 355 328

36 028 797 018 964 000

9 223 372 036 854 780 000


Suma ziaren na szachownicy to 18 446 744 073 709 551 616, czyli ponad 18 trylionów ziaren.
Król bardzo się zdziwił gdy się okazało, że w całym jego królestwie nie ma tyle ziarna pszenicy.

Nazwy liczb 

10 do potęgi

Liczba w zapisie arabskim

Polska nazwa liczby

3

1 000

Tysiąc

6

1 000 000

Milion

9

1 000 000 000

Miliard

12

1 000 000 000 000

Bilion

15

1 000 000 000 000 000

Biliard

18

1 000 000 000 000 000 000

Trylion

21

1 000 000 000 000 000 000 000

Tryliard

24

1 000 000 000 000 000 000 000 000

Kwadrylion

100

10 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 000 

Googol - od tej liczby pochodzi nazwa wyszukiwarki google


Kupiec i woźnica
Podobna historia dotyczy skąpego kupca. Chciał on żeby go zawieziono do miasta oddalonego o 10 km. Ale ciągle uważał, że żąda się od niego za dużo za przejazd. Wreszcie trafił na woźnicę, który zaproponował, że pojedzie jeśli dostanie zapłatę za 20 km (do miasta i z powrotem) według reguły: 1 gr za pierwszy kilometr, a za każdy następny kilometr dwa razy więcej niż za poprzedni. Kupiec chętnie się zgodził.
Zdziwił się gdy przyszło do płacenia.



CoperniKids - eksperymenty dla dzieci z fizyki i innych nauk ścisłych - Warszawa